Psychoterapia behawioralna to rodzaj psychoterapii i metoda leczenia zaburzeń psychicznych opracowana na podstawie zasady uczenia się dzięki warunkowaniu. Skupia się ona na zachowaniach człowieka i jego codziennych reakcjach na bodźce.
W terapii behawioralnej stosowana jest metoda tak zwanego dialogu sokratejskiego, polega ona na zadawaniu pacjentowi pytań w taki sposób, aby sam doszedł on do wniosków dotyczących jego tendencji i zachowań. Natomiast zadaniem tego rodzaju psychoterapii jest zwiększenie samokontroli oraz samoświadomości.
Psychoterapia behawioralna, wraz z psychoterapią poznawczą dały początek aktualnie stosowanej terapii poznawczo-behawioralnej (CBT). Dlatego jej podstawą jest założenie, że emocje, zachowania oraz myśli mają na siebie wzajemny wpływ i tworzą wzorce, które mogą być niewłaściwe. Zakłada również, że pod wpływem emocji utrwalają się pewne zachowania w konkretnych zachowaniach. Terapia pozwala wyeliminować rozwiązania, które negatywnie wpływają na funkcjonowanie i zastąpić je bardziej sprzyjającymi. Reasumując, psychoterapia poznawczo-behawioralna zakłada, że każdy może nauczyć się myśleć o sobie, innych ludziach lub świecie w sposób, który będzie bardziej sprzyjający funkcjonowaniu.
Opisywany rodzaj terapii najlepiej sprawdza się w leczeniu zaburzeń, które bazują na depresji bądź leku. Dlatego psychoterapia poznawczo-behawioralna sprawdza się w leczeniu np. depresji poporodowej, stresu pourazowego, napadów lęku, fobii, nerwic, ale także jest stosowana jako technika radzenia sobie ze stresem.
Psychoterapie poznawczo-behawioralną uważa się za najlepiej klinicznie zbadaną terapię. W Polsce organizacją, która zrzesza psychoterapeutów praktykujących tę metodę, jest Polskie Towarzystwo Terapii Poznawczej i Behawioralnej. W ramach przeprowadzanych spotkań terapeutycznym Klient i terapeuta razem próbują odnaleźć najlepsze sposoby myślenia i zachowania. Ponieważ wprowadzają one pozytywne zmiany w codziennym funkcjonowaniu.
